Amiral Zheng He Kimdir?

Şuan ki Yunna eyaletinde 1371 yılında doğan Amiral Zheng He’nin gerçek adı “Ma Sanboa” idi, Zheng He, Hui kökenli bir Müslüman Çinli ailenin oğlu olup Yunnan’ın ünlü valisi, bugünkü Özbekistan sınırları içindeki Buhara’dan Seyyid Eclel Şems el-Din Ömer‘in altıncı kuşaktan torunudur. Soyismi olan “Ma” Şems el-Din’in beşinci oğlu Masuh’dan gelmektedir. 

1381 yılında babası öldüğünde, Kuzey Yuan Hanedanlığı egemenliğinde ki Yunna Ming Hanedanlığı tarafından işgal edildi. O zamanlar henüz 11 yaşında olan Ma He tutsak alındı ve sarayda hizmet edilmesi için hadım edilerek saraya gönderildi. 

Sarayda hizmetli olarak çalışmaya başlayan Ma He’ye hadım edilmiş bir tutsak olduğu için “San Bao” adı verildi. 

Nanjing Taixue’de (Merkezi İmparatorluk Koleji) eğitim gören He, prens Zhu Di’nin hizmetinde görevlendirilirdi. Zhu Di’nin 1402 senesinde Yonglo İmparatoru olmasıyla sonuçlanan İmparator Jianwen’e karşı yapılan Yonglo ayaklanmasında önemli bir başarı yakalayan He daha sonra pek çok askeri başarısından ötürü Zhu Di tarafından Zheng He ismi verildi.

1425 yılında İmparator Hongxi tarafından Nanjing’i savunmak için gönderildi. 1428’de İmparator Xuande’ni emriyle Nanjing’de ki Budist tapınağında büyük bir gemi yapıldı ve He seferlere bu dev gemilerle çıkmaya başladı. 

MEZARI OLMASINA RAĞMEN NEDEN DENİZE GÖMÜLDÜ?

Ölene kadar yedi sefere çıkan He, hazine filosunun son yolculuğunda Hürmüz’den dönerken 1433 yılında vefat etmiştir. Her ne kadar Çin’de bir mezarı olsa da bu mezar boştur, diğer ünlü amiraller gibi denize gömülmüştür. 

1405 ve 1433 yılları arasında, Ming hükümet yedi deniz seferleri için sponsor oldu. İmparator Yonglo, denizlerde ticareti geliştirmek ve Çin egemenliğini sağlamak için He komutasında ki Çin filolarını kullandığı biliniyor. 

Dev bir filoyu kontrol eden Zheng He’nin komutasında 317 gemi ve 28 bin kişilik bir askeri güç bulunuyordu.  

 500 kadar noktaya gittiği tahmin edilen Zheng He’nin filoları Arabistan, Doğu Afrika, Hindistan, Malay Takımadaları ve Tayland (denilen zaman Siam),’dan Çin için yenilik sayılabilecek devekuşu, zebralar, deve, fildişi ve zürafalar getirmiştir. 

Hedeflerine ulaşmak için çok iyi bir diplomasi yürüten Zheng He’ye çağdaşları tarafından “Kaplan gibi” yakıştırması yapılmıştır. 

He, hizmetini yaptığı bütün imparatorları tarafından saygıyla karşılanmış, Çin ticaret filolarının korsan saldırılarından korunmasında büyük hizmetleri olduğu için zamanla diğer savaş gemilerinde küçültmeye gidilmişken He’nin donanması bir süre daha görevini yapmıştır. 

Zheng He’nin kayıtlarında her ne kadar kopukluklar görülsede onun çok uzun deniz seferlerine çıktığı çağdaşı pek çok gezgin tarafından kabul görmektedir ve kayıtlarda ki en uzun deniz mesafesinin İran kıyıları olmasına rağmen onun Ümit Burnu’nu geçtiği de varsayılan bir gerçektir. 

Venedikli rahip ve haritacı olan Fra Mauro 1459’da çizdiği haritada Zheng He’nin uzun seferlerini de not etmiş ve onun uzun seferlerine değinmiştir. 

 Zheng’nin kendisi ise seyahatleri hakkında şunları yazdı:  

Biz 100.000 Li yol aldık (Li= 50.000 kilometre veya 30.000 mil) ve muazzam sularda dalgaların gökyüzüne dağlar gibi yükseldiği anlara şahit olduk. Dev dalgalı okyanusu izledik gözlerinde barbar bir mavilik olan uzaklara yelken açıktık bulutlar ayaklarımızın altında yol oldu. – Bu  tablet Zheng He tarafından Fujian’a 1432’de dikildi. 

ZHENG HE’NİN FİLOSU 

Her ne kadar abartılı bulunsa da Zheng He’nin gerçekten muazzam bir filosu vardı. Çin kaynaklarında Zheng He’nin Afrika kıyılarına giderken 1405 küçük gemi, 62 nakliye gemisi, 190 orta boy savaş gemisi ve 27.800 kişi ile gittiği yazılıdır. 

1500 ton taşıyan dokuz direkli hazine gemisi 126,73 metre uzunluğunda 51,84 metre genişliğinde olduğu bilinen He’nin gemisi Kristof Colomb’un Amerika’ya gittiği gemiden çok daha üstün bir gemiydi.

(Colomb’un gemisi 100 ton taşıyordu ve sadece 17 metre uzunluğundaydı. Günümüz ticaret gemileri ise 1200 ton taşıyor ve 60 metre uzunluğunda.) 

Atları ve onarım malzemelerini taşıyan sekiz direkli gemi 103 metre uzunluğunda ve 42 metre genişliğindeydi. 

Mürettabat için gerekli tedariklerin bulunduğu yedi direkli gemi 78 metre uzunluğunda 35 metre genişliğindeydi. 

GEMİLERİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ

Asker taşıyan gemiler altı direkliydi ve 67 metre uzunluğunda 25 metre genişliğindeydi. 

Fuchuan savaş gemileri 5 direkli 50 metre uzunluğunda 

Devriye gemileri sekiz uzun kürekli 37 metre uzunluğunda, 

Ve bir ay yetecek kadar tatlı su taşıyan dev su tankerleri 

Bu gemiler 1407 ile 1433 yılları arasındaki kumanda ettiği filonun envanteri olarak tarihte geçmekte. 

Zheng He’nin bulundu gemide seferine göre 500 ila 1000 kişi bulunuyordu ve gemilerde tercümanlar, doktorlar, işçiler, din adamları ve askerler bulunuyordu. 

Ünlü seyyah İbni Batuta ve Marco Polo’da bu gemilerden seyahatlerinde gördüklerini anlatmış ve günlüklerinde bahsetmişlerdi. 

İSLAMIN YAYILMASINDA Kİ ETKİLERİ 

Zhenge He Müslüman olduğu için gittiği yerlerde İslam’ın tanınmasında da öncülük etmiş ve bölge sakinlerinin kalplerini fethetmiş bir amiraldi. 

Endonezya’nın dini lideri ve İslam Alimi Hamka (1908 – 1981) şöyle diyor; Endonezya’da İslam bugün bu kadar yayılmış ve tanınıyorsa Amiral Zheng He sayesinde olmuştur. Onun mürettebatının çoğu Müslümandı ve imar işlerinde Müslümanlar çok çalıştı. Camiler yaptılar, depolar yaptılar, ambarlar kurdular.” 

İSLAMI VE ÇİNÇEYİ YAYDI

Endonezyalı bilim adamı Slamet Muljana’da Zheng He’nin Endonezya kıyılarına çıkarak halka İslam’ı anlattığını ve hizmetlerde bulunarak onların kalplerini kazandığını yazar, İslam’ın ve Çincenin yayılmasında büyük emeği geçtiğini vurgular. 

Çinli tarihçi Li Ton Cai, kitabında ‘Endonezya – Efsaneler ve Gerçekler’ de şöyle yazar: “1430 yılında, Zheng He başarıyla Huiler arasında İslam’ın temellerini kurmuş. 1434 yılında ölümünden sonra, Hacı Yan Ying Yu arkasındaki güç oldu Çinli Müslüman topluluklar İslam büyümüştür.” 

İmparatorun ölümünden sonra deniz seferleri sekteye uğraması ile Amiral Zheng He İslam’ı yaymaya başladığı topraklara gidemez olmuştu. Zheng He’nin ölümünden sonrada bu toprakların İslam’la olan bağlantısı tamamen kopmuş oldu.

He’nin denizlerde olduğu yıllarda Çin denizlerine girmeye cesaret edemeyen İspanyollar ve Hollandalılar buralara musallat oldu. Ve zulümleriyle halkın arasında İslam’ın yayılmasına darbe vurdular. 

CAMİLERİ YIKIP BUDİST TAPINAĞI YADA KİLİSE YAPTIRLAR

Zheng He tarafından yaptırılan pek çok cami zamanla ya yıkılmış yada Budist tapınağına ve kiliselere çevrilmiş. 

Zheng He, yaptığı deniz seferlerini ve bilgilerini yazmış daha sonraları bunlar kitaplaştırılmıştır. Yazdığı bazı eserler şimdi farklı ülkelerde müzelerde sergilenmekte. 

Zheng He bir deniz adamı olduğu için öldüğünde cenazesi toprağa değil denize gömülmüştür. Ama yine de onun anısına yapılmış bir anıt mezar mevcuttur. Mezarının baş ucunda Çince ve Arapça olarak “Allah büyüktür” yazar. 

ZHENG HE AMERİKA’YA COLOMB’DAN ÖNCE GİTTİ 

1763 yılında bulunan bir haritada Zheng He’nin arması vardı. İşin ilginç yanı haritada’da Amerika’da çizilmişti harita şuan inceleme altında olmasına rağmen Zheng He’nin Amerika’ya gittiği ve kıyılarına çıktığı tahmin ediliyor. Hatta Avusturalya’da da bulunduğu kabul edilmekte. 

1418 yılında çizildiği var sayılan haritada ki A-me-ri-ca (今名北亞墨利加) yazısı ise haritanın daha sonra tekrar elden geçtiğini gösteriyor. 

 1421 adlı eserinde tarihçi Gavin Menzies Antillerin haritada gösterilmesinin bu bölgenin Kristof Kolomb’dan önce Çinli Amiral Zheng He komutasındaki donanma tarafından keşfedildiğini iddia eder. 

Amiral Zheng He’nin Amerika’ya gittiğinin bazı delilerinin ise kıtaya ayak basan ilk Avrupalıların bazı yerli kabilelerinin elinde eskimiş ipeğe ve Çin paralarına rastlamış olmaları gösterilmektedir.

Amerika kıyılarını gezen bazı kaşifler ise küçük bir kaç kıyı köyünde Çince olarak “Hoş geldiniz ve Selamunaleykum” şeklinde karşılandıklarını söylemiş olmalarını göstermektedir. 

SELAMUN ALEYKUM DİYENLERİ KATLETTİLER

Avrupalı bazı keşif öncülerinin küçük ada topluluklarında ki yerlilerden kendilerine “selamun aleykum” diyenleri acımasızca katlettiklerini yazdıkları tarihte geçen bir acı gerçek olarak önümüzde duruyor.  

EDEBİYATTA ZHENG HE EFSANELERİ 

Zheng He’nın devasa filoları ve yaptığı başarılı seferler gerek dönemin gerekse daha sonraki dönemlerin kültüründe yer etmiştir. 

Kim Stanley Robinson’ın The Years of Rice and Salt isimli alternatif tarih romanında Zheng bir karakter olarak bulunur. 

Bazı tarihçiler tarafından ve yakın zamanlarda hazırlanmış bir National Geographic makalesinde Denizci Sinbad efsanesinin ve Bin Bir Gece Masalları’nda bulunan Denizci Sinbad’ın Yedi Seyahati masalının kaynağının Zheng olduğu ortaya atılmıştır. 

Akif GÜNGÖR tarafından SÜTUN HABER sitesi için hazırlanmıştır.

Not: Sitemde Afrika ve diğer bir çok ülke hakkında merak edilen konuları yazmaya çalışıyorum. Buraya tıklayarak Afrika hakkında yazdıklarıma ulaşabilirsiniz.

Amiral Zheng He hakkında google’de indexlenmiş yazılara ulaşmak için tıklayın.